Turkije is een snorrengek land: elke snor heeft een andere betekenis, en voor elk exemplaar bestaat een andere aanduiding. Over de knevel van president Erdogan hadden we het de vorige keer, nu kijken we naar de rest. ‘Als ik in Turkije iemand tegenkom die zo’n hoefijzersnor draagt, dan weet ik hoe laat het is.’
Moğol bıyığı | ülkücü bıyığı
De hoefijzersnor. De Mexicaanse snor. De truckersnor. Nee, wacht. ‘De betekenis van truckersnor heeft deze snor niet,’ weerspreekt Sinan Can, mijn gids door de Turkse snorrenwildernis. Can is een Nederlander met Turkse wortels en een bereisd onderzoeksjournalist bij de VARA. ‘Dit is de snor van de [zeer rechtse, ultranationalistische, red.] Grijze Wolven. Als ik in Turkije iemand tegenkom die zo’n hoefijzersnor draagt, dan weet ik hoe laat het is. In de vorm kun je een halve maan zien, net als in de wenkbrauwen – de vlag met drie halve manen is een symbool van de Grijze Wolven.’ Ülkücü komt van het Turkse woord voor idealist, waarmee de wolven zichzelf aanduiden. Mogol betekent Mongool. ‘Als in: de inwoners van Mongolië. Daar hebben de Grijze Wolven het de hele tijd over. Dat waren de oer-Turken, die vanuit Centraal-Azië het huidige Turkije bevolkten. Die hadden zo’n snor. Bij rockers zie je deze snor ook wel eens. Ik heb hem zelf ooit voor de gein laten groeien, in 2003, toen ik stage liep bij CNN Türk in Istanbul. In die periode had George Michael er ook een. Het ding was in. Maar ik werd gepést! De hele dag. Mensen vroegen wat er met me gebeurd was, of ik opeens een Grijze Wolf was geworden. De volgende dag heb ik hem afgeschoren.’
Burma bıyık | Pala bıyık
Dik, met kleine krulpunten. ‘De burma bıyık is een krulsnor, want burma betekent krul,’ zegt Can. ‘Ik moet meteen denken aan zo’n Salvador Dalí-snor. Dit is een snor die in het westen van het land vaak voorkomt: aan de kust, in Istanbul, in Izmir. In verstedelijkt gebied. Een boer loopt zo niet zo rond. Wie zo’n extravagante snor heeft, draagt uit dat hij wat artistieker is.’ De dikke variant van de burma biyik is de pala bıyık. Klik even op het bovenstaande plaatje, want dan krijg je een geweldige reclamespot te zien voor Philips-scheerapparaten uit een reeks die speciaal voor de Turkse snorrenmarkt is gemaakt. Wacht, die filmpjes zijn zo leuk, dat ik de resterende snorren ook met die serie zal illustreren.
Kaytan bıyık
Redelijk dik, aan de onderkant een beetje opgeknipt, langs de hoeken van de mond gaat hij een stukje omlaag. Can: ‘Als ik deze op Google intik, kom ik ook veel varianten tegen met een krul. Die zie je wel eens, vooral in soapseries. Historische tv-series over het Ottomaanse rijk zijn in Turkije populair. Een bekende heette Muhteşem Yüzyıl, ‘De schitterende eeuw’. Als je er over straat loopt, weet je meteen welke goed bekeken wordt, want jonge mensen kopiëren de snorren uit zulke series.’
Ince bıyık | Katip bıyık
Het potloodsnorretje: dun, parallel aan de bovenlip lopend. ‘Deze komt niet veel meer voor. Je ziet hem af en toe bij bejaarden. Ik associeer de snor met oude ambtenaren of bankiers, en met de jaren dertig, veertig, vijftig. Er zit geen politiek idee achter. Ince betekent dun. Katip betekent ambtenaar.’
De langste bıyık ter wereld
Can: ‘Toen ik in Istanbul stage liep, was de man met de langste snor ter wereld ook een Turk, volgens het Guinness Book of Records. Ik zag hem wel eens op straat. Iedereen wilde op de foto met hem. Ik weet niet meer hoe lang zijn snor was, maar het ding was ingesmeerd met olie en het was gigantisch, het trok alle aandacht. Het was zo’n Dali-snor, maar dan een heel dikke. Ik dacht: het zou me ook verbazen als het géén Turk was die dat record heeft. Turkije is zo snorrengek. De snor maakt deel uit van de culturele identiteit. Wat ik draag? Gewoon, een snor en een baardje. En nee, daar bedoel ik niks mee.’
1 reactie