We zijn er gek op, maar we kunnen er niet zo goed mee omgaan: de Italiaanse keuken. Of liever, de spelling ervan.
Hoe vaak zie je op een menukaart niet ‘capuccino’ of ‘cappucino’ staan, in plaats van cappuccino? En wat moet dat met die ‘pomodori-tomaten’ – letterlijk: ‘tomaten-tomaten’? Ja, horeca-Italiaans is een schitterend iets. Het is zo omvangrijk, dat ik er zeker nog eens een artikel aan ga wijden. (Voorbeelden? Mail me!) Bij wijze van amuse bied ik alvast onderstaande gedachten, die me bekropen toen ik onlangs een restaurant in hartje Nijmegen passeerde. De eigenaar had zich laten inspireren door de eetcultuur van bezuiden de Alpen en daarom kleefden woorden als ristorante en pizzeria in groen neon aan de gevel, zoals u op de foto kunt zien. Daartussen prijkte, groot en in rood, de naam van het restaurant: ‘Pinoccio’. Ah, Pinoccio, dat leugenachtige ventje van hout uit dat beroemde boek, wiens neus alsmaar langer wordt wanneer hij de waarheid verdraait, hoor ik u denken!
Mis. Niemand heet Pinoccio.
De naam van dat jongetje schrijf je in het Nederlands namelijk als ‘Pinokkio’. Gebruik je liever Italiaans, dan moet het ‘Pinocchio’ zijn. Het boek uit 1881 – van de Florentijn Carlo Collodi, waarin de eenvoudige houtbewerker Geppetto uit een pratend stuk hout een marionet snijdt die vervolgens, tot Geppetto’s grote vreugde, een heus jongetje wordt – heet immers Le avventure di Pinocchio. Let op die uitgang: -cchio. In de Italiaanse spelling is die h na de c essentieel. In Italië klinkt een c namelijk als een k, behalve wanneer hij gevolgd wordt door een i of een e. Dan klinkt hij als ‘tsj’. Denk bijvoorbeeld aan – nog een keer – cappuccino. Of aan Gucci. Wil je in zo’n geval toch de c als een k laten klinken, dan moet je er een h na plaatsen. Zoals in Machiavelli. Of in de achternaam van Marco Delvecchio, de voormalig aanvaller van AS Roma. En in ‘Pinocchio’, dus.
We moeten dan ook concluderen dat het Nijmeegse restaurant niet anders heet dan: ‘Pinotsjio’. En dat klinkt dan opeens als een foute nachtclub, waar je, áls ze al pizza’s serveren, niet durft te vragen waar de kok met zijn handen is geweest.
Panini!
Laten we hopen dat jouw artikel wijde bekendheid krijgt. Die ontbrekende ‘h’ in ‘Pinoccio’ doet pijn aan m’n ogen (ach arme pizzabakker, ik ben er ook wel eens aan voorbij gelopen).
En wat denk je van macaroni? Dat is onze officiële spelling, maar een Italiaan schrijft het als maccheroni (het meervoud van maccherone). En dan heeft-ie het niet over elleboogjes, maar over rechte buisjes.
Mijn god, waar komen onze macaroni dan vandaan?!
Die zijn het land binnengesmokkeld in een Lamborzjini vol Versaasje en siabatta’s.
Ha leuk! Hier had ik laatst ook een (klein) itempje over: https://drabkikker.wordpress.com/2017/03/28/taliteiten/
Scampi’s ipv scampi, dit is immers meervoud van scampo (langoustine)
Ik weet nog dat ik in de jaren tachtig na acht jaar werken in Genève in Nederland kwam wonen, de naam ‘Pinoccio’ zag en meteen dacht ‘o ja, Nederlandse tent’, niks geen ‘ristorante’ of ‘pizzeria’ (maar gelukkig geen ‘pizzaria’ zoals je helaas zo vaak ziet). Ik heb er ook twee keer gegeten en vond de pizza’s goedkoop (‘o ja, Nederlandse tent’) maar verder niet te vreten. Sindsdien nooit meer teruggegaan – misschien zijn de pizza’s inmiddels beter geworden, maar twee keer mis is altijd raak, en na ruim 35 jaar heet de tent nog steeds ‘Pinotsjio’. Toen ik er destijds – wel gehinderd door kennis van het Italiaans – een opmerking over maakte kreeg ik een reactie van ‘waar bemoei je je mee, zeurpiet?’ Terwijl het kereltje met de lange neus op z’n Nederlands gewoon ‘Pinokkio’ heet – maar nee, ‘we’ kennen ‘onze’ talen, ja toch, niet dus?
Je bent er geweest en hebt de spelling van de naam zelfs besproken – hulde!