Taal

De vertalers: Anna Karenina, of de nogal bonkige zinnen van Tolstoj

Geplaatst op door Roger Abrahams / 6 Reacties
Onbekende vrouw in koets
Portret van een onbekende vrouw (1883), Ivan Kramskoj. De afgebeelde dame wordt vaak geassocieerd met Anna Karenina.

Een nieuwe rubriek op deze pagina’s: De vertalers. Deze eerste aflevering draait om de zojuist verschenen uitgave van Anna Karenina. Vertaler Hans Boland spit de eerste bladzijde met ons door. ‘Ik neem heel veel vrijheid in het Nederlands, maar geen enkele in het Russisch.’

De reden lijkt voor de hand te liggen: Hans Boland (Jakarta, 1951) kon zo’n soepele, moderne vertaling van Anna Karenina in elkaar draaien omdat het tropische Indonesië waar hij woont in alle opzichten mijlenver verwijderd is van het negentiende-eeuwse Rusland waarin Leo Tolstoj zijn romanklassieker situeerde. Maar dat is te simpel gedacht. Ja, als Boland op een zin moest kauwen, dan liep hij op zijn blote voeten de tuin in Yogyakarta in, waar veelkleurige planten en orchideeën het beeld bepalen. Altijd echter keerde hij terug met een trits woorden die het Russische origineel vrij precies weet te vangen. Afgelopen januari verscheen bij uitgeverij Athenaeum zijn fonkelnieuwe vertaling, duizend bladzijdes dik.

Op ons verzoek om een specifieke passage kiest Boland de eerste pagina om te bespreken. Daar glijden we Verder lezen →

Weetniet

WeetNieT: Wat betekent haagweduwe?

Geplaatst op door Roger Abrahams / 0 Reacties

Haagweduwe

Een WeetNieT is een woord dat u niet kent uit het Woordenboek der Nederlandse Taal (WNT), het grootste lexicon ter wereld. Wat betekent het?

HAAGWEDUWE (znw.)

a. Valse weduwe, schampere benaming voor een ongehuwde moeder.
‘Er is vannacht weer een half voetbalteam langsgeweest bij die haagweduwe van hiernaast.’

Verder lezen →

De Tachtigjarige Oorlog in 80 delen/Geschiedenis

1570: Waarin Willem van Oranje de hulp inschakelt van dronken criminelen

Geplaatst op door Roger Abrahams / 2 Reacties
boten Emden
Gezicht op Emden. Gaspar Bouttats, naar Jan Peeters, 1679 (Rijksmuseum, uitsnede)

Terwijl de hertog van Alva zijn hervormingen doorzet, ziet Willem van Oranje geen andere oplossing dan zijn toevlucht te nemen tot radicale extremisten. Inderdaad: de geuzen.

Geen mañana, mañana…
In drie jaar tijd had de hertog van Alva de zoon van Willem van Oranje opgepakt, de graven van Egmond en Horn laten onthoofden en een speciale rechtbank ingesteld die de Bloedraad werd genoemd en die duizenden ketters aan het veroordelen was. Ook had hij recent een belastingherziening geëist, waarvan de Tiende Penning, een soort btw, geweldig veel weerstand opriep. Je kunt je voorstellen dat zijn politiek adviseurs het tijd vonden voor een rustmomentje.
‘Hertog, de inwoners van de Nederlanden hebben afleiding nodig. Laten we beginnen met degelijk voedsel, want ze bijten hier nog steeds koude haringen de kop af. Als we nu eens Spaanse koks laten overkomen?’
‘En dan? In elke stad een tapasbar? Gaat niet gebeuren.’
Verder lezen →

Taal

En nu echt: álle Woorden van het Jaar 2016

Geplaatst op door Roger Abrahams / 4 Reacties

Woord van Jaar 2016 in Portugal: Krakkemikkig apparaatDie Engelse en Duitse kenden jullie al, maar op sommige Woorden van het Jaar moesten we tot diep in januari wachten. Wat was hét woord van Polen? En van Angola? En wat betekent in vredesnaam hobohobo?

SPAANS (SPANJE)
Populismo.
Populisme.
Dat je het weet: veel Woorden van het Jaar zijn politiek getint. Ook in Spanje. Vanwege de Brexit en de Spaanse politiek zelf tekent het woord ‘populisme’ het jaar 2016, vindt de organiserende stichting. Jammer dat de term ningufonear – aandacht besteden aan je mobiele telefoon, en niet aan de persoon die voor je staat – het niet heeft gehaald.

PORTUGEES (PORTUGAL)
Geringonça.
Krakkemikkig apparaat.
De vertaling is wat vrij, maar de betekenis is helder. Het is een Verder lezen →

Geschiedenis

‘Willem van Oranje deed het niet voor Nederland, maar voor zichzelf’

Geplaatst op door Roger Abrahams / 0 Reacties
Historici Aron Brouwer (links) en Marthijn Wouters. (foto: Juliette Sentis)

Wij kennen Willem van Oranje als de idealist die Nederland bevrijdde van de Spaanse overheersing en als een voorvechter van religieuze tolerantie. Fabeltjes, zeggen twee jonge biografen. ‘Hij deed het uit eigenbelang.’

Het zijn nog maar studenten geschiedenis (zie onderaan dit artikel de kritiek van hun vakgenoten), maar hun debuut is nu al in herdruk. Voor de biografie Willem van Oranje. De opportunistische Vader des Vaderlands bestudeerden Aron Brouwer (25) en Marthijn Wouters (23) zo’n 13.000 brieven van en aan Willem van Oranje (1533–1584), waaruit een weinig rooskleurig beeld rijst van een man die protestanten liet executeren, verkrachtingen toestond en zich pas verzette tegen de koning van Spanje toen hij echt niet anders kon. In gesprek met Aron Brouwer.

Jullie boek zet Willem van Oranje neer als een opportunistisch machtspoliticus. Waren historici daarvan nog niet op de hoogte?
De laatste Nederlandse biografie van Willem van Oranje dateert uit de jaren tachtig. In de Verder lezen →

Weetniet

WeetNieT: Wat betekent talouteren?

Geplaatst op door Roger Abrahams / 0 Reacties

WNT: Wat betekent talouteren?

Een WeetNieT is een onbekend woord uit het Woordenboek der Nederlandse Taal (WNT), het grootste lexicon ter wereld. Wat betekent het?

TALOUTEREN (ww.)

a. Reinigen, zuiveren.
‘Als minister van Financiën langs een rij hangbuikzwijnen rennen is bepaald een talouterende ervaring, amice.’ 

b. Tatoeëren.
‘Laat zy zich, gelijk een vischwyf, Verder lezen →

Taal

Crăciun fericit! Kerstmis in 25 talen

Geplaatst op door Roger Abrahams / 0 Reacties
Gelukkig kerstfeest – maar dan in het Roemeens.

Met Kerstmis wordt de geboorte van Jezus Christus gevierd. Toch is de zeer onchristelijke voorganger van dat feest in sommige talen nog zichtbaar. Taal is mensenwerk, weet je.

Ongeboren
Neem nou die datum: we weten vrijwel zeker dat de profeet Jezus níet op 25 december van het jaar nul is geboren. In de eerste eeuwen van onze jaartelling vond ook niemand dat belangrijk. Pas nadat Verder lezen →

Taal

De snor van Erdogan (2)

Geplaatst op door Roger Abrahams / 1 reactie
De snor van president Erdogan is een badem-snor (zie deel 1)
De snor van president Erdogan is een badem-snor (zie deel 1)

Turkije is een snorrengek land: elke snor heeft een andere betekenis, en voor elk exemplaar bestaat een andere aanduiding. Over de knevel van president Erdogan hadden we het de vorige keer, nu kijken we naar de rest. ‘Als ik in Turkije iemand tegenkom die zo’n hoefijzersnor draagt, dan weet ik hoe laat het is.’

 

Moğol bıyığı | ülkücü bıyığı

mongol
Dzjengis Khan in de film Mongol (2007)

De hoefijzersnor. De Mexicaanse snor. De truckersnor. Nee, wacht. Verder lezen →

Taal

De snor van Erdogan (1)

Geplaatst op door Roger Abrahams / 2 Reacties
erdogan
Recep Tayyip Erdogan, president van Turkije en snordrager

Er wordt veel gezegd over Recep Tayyip Erdogan, de president van Turkije, maar weinig over zijn snor. En dat terwijl er over Turken en hun snorren zoveel boeiends te melden valt.

Met zijn gezichtsbeharing drukt een Turk zijn politieke voorkeur uit, zo kunnen we met enige regelmaat in de media lezen. De snor van Erdogan – waarover later meer – zou bijvoorbeeld een zogenoemde badem-snor zijn, of ‘amandelsnor’, voorbehouden aan islamitische conservatieven. Dat klopt, maar hoe levend is die traditie nog in het moderne Turkije? Ik stel de vraag aan Verder lezen →

Taal

The Common Linnets: echte country?

Geplaatst op door Roger Abrahams / 10 Reacties
The Common Linnets, eigentijdse kuntriemuziek uit Nederland
The Common Linnets, eigentijdse kuntrie uit Nederland

De muziek van The Common Linnets, is dat nou echte country? Of moet je zeggen: ‘kuntrie’?

Als het in De Wereld Draait Door gaat over het muzikale genre van Ilse DeLange en JB Meijers, heeft Matthijs van Nieuwkerk het over ‘kuntrie’. Country dus, maar dan anders uitgesproken. Waarom doet hij dat? Ik ging erover nadenken, en ontwikkelde een bescheiden theorie. Verder lezen →